Yüksek Dizayn Mühendisi İsmail Berber tarafından geliştirilen ve daha önce kamuoyuna tanıtılan yeni nesil motor teknolojisinin, sanılanın aksine “yakıtsız” değil; atmosfer ve çevresel girdilerden enerji ve itici ortam hasadı yapan hibrit bir sistem olduğu açıklandı. “Plazma Dönüşümlü Jet Motor Jeneratör İtki Sistemi” olarak adlandırılan teknoloji, mevcut fizik yasalarıyla uyumlu şekilde elektromanyetik, manyetohidrodinamik (MHD) ve non-thermal plazma (NTP) prensiplerini tek bir mimaride birleştiriyor.

Geliştirilen sistem; enerjiyi yoktan var etmeyi değil, atmosferde ve çevrede bulunan molekülleri, fazları ve enerjiyi işleyerek hem itki hem de elektrik üretmeyi hedefliyor. Bu yaklaşımın, hidrojen teknolojileri, plazma aktüatörleri, manyetik akış kontrolü ve enerji geri kazanımı gibi literatürde uzun süredir yer alan yöntemlerin, ilk kez çok katmanlı ve entegre bir yapıda bir araya getirilmesi anlamına geldiği ifade ediliyor.

Emisyon ve plazma tartışmalarına teknik yanıt

Kamuoyunda plazma tabanlı sistemlerin zararlı emisyon ürettiğine dair yaygın bir algı bulunurken, Berber’in geliştirdiği mimaride nükleer fisyon veya füzyon süreçleri yer almıyor. Sistem, radyoaktif izotop üretmiyor ve plazma tamamen manyetik olarak hapsedilmiş bir ortamda çalışıyor. Plazmanın herhangi bir fiziksel yüzeyle temas etmemesi sayesinde klasik jet motorlarında görülen NOx ve toksik yan ürünlerin oluşmadığı belirtiliyor.

Kullanılan yöntemler arasında radyo frekansı tabanlı, iyonlaştırıcı olmayan plazma uyarımı, non-thermal plazma ve seçici MHD iyonizasyon yer alıyor. Bu yaklaşımın, VASIMR gibi ileri plazma itki çalışmalarının ötesine geçen, daha çok katmanlı bir mühendislik çözümü sunduğu ifade ediliyor.

"Uzun süreli uçuş hedefi nasıl mümkün oluyor?"

Sistemin uzun süreli uçuş iddiası ise enerji geri kazanımına dayalı hibrit mimariyle açıklanıyor. Elektromanyetik şaftlı motor-jeneratör yapısı, plazma döngüsü üzerinden enerji geri kazanımı, eş zamanlı hidrojen üretimi ve tüketimi ile çoklu enerji depolama katmanları sayesinde sistemin kendi enerji dengesini dinamik biçimde yönettiği aktarılıyor. Bu yaklaşım, savunma ve uzay alanlarında hâlihazırda üzerinde çalışılan rejeneratif jeneratör ve hibrit enerji sistemlerinin bütünleşik bir uygulaması olarak değerlendiriliyor.

"Patentli ve geliştirme aşamasında"

Teknolojinin yalnızca teorik bir fikir olmadığı da resmî belgelerle destekleniyor. İsmail Berber adına yapılan “Plazma Dönüşümlü Jet Motor Jeneratör İtki Sistemi” başvurusu, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 2021 yılında tescil edilerek patente dönüştürüldü. Geliştirmenin TRL-5 seviyesine yönelik prototip çalışmaları sürerken, üniversiteler, savunma sanayi kuruluşları ve uluslararası araştırma merkezleriyle gizlilik anlaşmaları kapsamında görüşmeler yapıldığı bildiriliyor.

Ayrıca benzer alanlarda Boeing ve Georgia Tech gibi küresel aktörlerin de son yıllarda uluslararası patent başvuruları ve tescilleri almış olması, söz konusu teknolojik yönelimin dünya genelinde stratejik bir araştırma alanı hâline geldiğini gösteriyor.

“Peşin hüküm değil, bilimsel değerlendirme”

Berber ve ekibi, teknolojiye yönelik eleştirilerin bilimsel etik çerçevesinde; literatür taraması, patent analizi ve teknik karşılaştırmalarla yapılması gerektiğini vurguluyor. Resmî olarak tescillenmiş, prototip süreci devam eden ve kurumsal muhatapları bulunan bir çalışmanın “fizik dışı” olarak nitelendirilmesinin bilimsel eleştiriden çok ön yargı olduğu ifade ediliyor.

Patent başvuruları ve yayın süreçleri (zaman çizgisi)
1.    2 Nisan 2021 (A):
Başvuru Sahibi: İsmail BERBER
Patent No/Kod: TPE 2021/006013 (Patent Başvurusu)
Kurum: Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT)
2.    9 Aralık 2021 (B):
Başvuru Sahibi: BOEING COMPANY
Patent No: EP4037167A1 (Patent Başvurusu)
Kurum: Avrupa Patent Ofisi (EPO)
3.    1 Ekim 2021 (C):
Başvuru Sahibi: Georgia Tech
Patent No: WO2023056046A1 (Patent Başvurusu)
Kurum: WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü)
4.    19 Ocak 2022:
Başvuru Sahibi: BOEING COMPANY
Patent No: US20222242683A1 (Patent Başvurusu)
Kurum: USPTO (ABD Patent ve Marka Ofisi)
5.    30 Ocak 2022:
Başvuru Sahibi: BOEING COMPANY
Patent No: CN114844314A (Patent Başvurusu)
Kurum: Çin Ulusal Fikri Mülkiyet İdaresi
6.    21 Eylül 2023:
Başvuru Sahibi: İsmail BERBER
Patent No: TPE 2021/006013 (Tescil Edilen/Granted Patent)
Kurum: TÜRKPATENT
7.    16 Nisan 2024:
Başvuru Sahibi: BOEING COMPANY
Patent No: US11962186B2 (Tescil Edilen/Granted Patent)
Kurum: USPTO